การบริหารแบบมุ่งผลสัมฤทธิ์: กลยุทธ์การพัฒนาคุณภาพการศึกษาในยุคปฏิรูป
คุณากร ธนที 2568 (ค.ม. การบริหารการศึกษา)
บทคัดย่อ
บทความนี้นำเสนอแนวคิด หลักการ และการประยุกต์ใช้การบริหารแบบมุ่งผลสัมฤทธิ์ (Results Based Management: RBM) ในบริบทการศึกษาไทย พร้อมทั้งวิเคราะห์กรณีศึกษาของโรงเรียนที่ประสบความสำเร็จในการนำ RBM มาใช้ในการพัฒนาคุณภาพการศึกษา
บทนำ
การบริหารแบบมุ่งผลสัมฤทธิ์เป็นกลยุทธ์การบริหารที่ให้ความสำคัญกับผลลัพธ์ของงานมากกว่ากระบวนการ โดยมีการกำหนดตัวชี้วัดผลการดำเนินงานที่ชัดเจน เพื่อวัดความสำเร็จของงานอย่างเป็นรูปธรรม (ทศพร ศิริสัมพันธ์, 2543)
แนวคิดและหลักการสำคัญ
องค์ประกอบหลักของ RBM
- การวางแผนกลยุทธ์
- การกำหนดตัวชี้วัดผลการดำเนินงาน
- การวัดและการตรวจสอบผลการดำเนินงาน
- การให้รางวัลตอบแทน
กระบวนการบริหารแบบมุ่งผลสัมฤทธิ์
- การวิเคราะห์วิสัยทัศน์และพันธกิจ
- การกำหนดปัจจัยหลักแห่งความสำเร็จ
- การกำหนดตัวชี้วัดผลการดำเนินงานหลัก
- การกำหนดเป้าหมาย
- การรวบรวมข้อมูลและการวิเคราะห์
- การทบทวนและรายงานผล
การประยุกต์ใช้ RBM ในสถานศึกษา
ด้านวิชาการ
- การกำหนดเป้าหมายผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน
- การพัฒนาระบบประกันคุณภาพภายใน
- การวัดและประเมินผลที่มุ่งเน้นสมรรถนะ
ด้านการบริหารบุคลากร
- การประเมินผลการปฏิบัติงานตามตัวชี้วัด
- การพัฒนาบุคลากรตามสมรรถนะที่จำเป็น
- ระบบการให้รางวัลตามผลงาน
ด้านงบประมาณ
- การจัดสรรงบประมาณตามผลการดำเนินงาน
- การวิเคราะห์ความคุ้มค่าในการใช้ทรัพยากร
กรณีศึกษา: ความสำเร็จของการใช้ RBM ในโรงเรียน
กรณีศึกษาที่ 1: โรงเรียนมาตรฐานสากลแห่งหนึ่งในกรุงเทพมหานคร
โรงเรียนได้นำ RBM มาใช้ในการพัฒนาคุณภาพการศึกษาตั้งแต่ปี 2560 โดยมีผลลัพธ์ที่โดดเด่น:
- ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนเพิ่มขึ้น 15% ในระยะเวลา 3 ปี
- อัตราการศึกษาต่อในระดับอุดมศึกษาเพิ่มขึ้นเป็น 95%
- ได้รับรางวัลโรงเรียนพระราชทานในปี 2563
ปัจจัยความสำเร็จ:
- ผู้บริหารมีวิสัยทัศน์ชัดเจน
- การกำหนดตัวชี้วัดที่ท้าทายแต่สามารถบรรลุได้
- การมีส่วนร่วมของครูและบุคลากรทุกระดับ
กรณีศึกษาที่ 2: โรงเรียนขนาดกลางในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ
โรงเรียนประสบความสำเร็จในการใช้ RBM เพื่อยกระดับคุณภาพการศึกษา:
- คะแนน O-NET เพิ่มขึ้นสูงกว่าค่าเฉลี่ยระดับประเทศ
- ลดอัตราการออกกลางคันเหลือ 0%
- ได้รับการรับรองมาตรฐานการศึกษาในระดับดีเยี่ยม
กลยุทธ์สำคัญ:
- การพัฒนาระบบข้อมูลสารสนเทศเพื่อการตัดสินใจ
- การสร้างเครือข่ายความร่วมมือกับชุมชน
- การพัฒนาครูอย่างต่อเนื่อง
บทเรียนที่ได้รับและข้อเสนอแนะ
ปัจจัยความสำเร็จ
- ภาวะผู้นำที่เข้มแข็ง
- การสื่อสารที่มีประสิทธิภาพ
- การมีส่วนร่วมของทุกฝ่าย
- ระบบข้อมูลที่น่าเชื่อถือ
ข้อเสนอแนะในการนำ RBM ไปใช้
- ควรเริ่มจากการสร้างความเข้าใจร่วมกัน
- พัฒนาระบบสารสนเทศที่มีประสิทธิภาพ
- กำหนดตัวชี้วัดที่สอดคล้องกับบริบท
- สร้างวัฒนธรรมการทำงานแบบมุ่งผลสัมฤทธิ์
บทสรุป
การบริหารแบบมุ่งผลสัมฤทธิ์เป็นเครื่องมือสำคัญในการพัฒนาคุณภาพการศึกษา จากกรณีศึกษาแสดงให้เห็นว่า การนำ RBM มาใช้อย่างเป็นระบบ สามารถสร้างการเปลี่ยนแปลงเชิงบวกให้กับสถานศึกษาได้อย่างเป็นรูปธรรม
เอกสารอ้างอิง
ทศพร ศิริสัมพันธ์. (2543). การบริหารผลการดำเนินงาน (Performance Management). กรุงเทพฯ: สำนักงาน ก.พ.
วีระยุทธ ชาตะกาญจน์. (2552). การบริหารแบบมุ่งผลสัมฤทธิ์ในสถานศึกษา. กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์แห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
สำนักงานคณะกรรมการพัฒนาระบบราชการ. (2549). คู่มือการประเมินผลการปฏิบัติราชการตามคำรับรองการปฏิบัติราชการของสถานศึกษา. กรุงเทพฯ: สำนักงาน ก.พ.ร.
